Sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw leidt de essentaksterfte in Europa tot boom- en taksterfte bij essen. De essentaksterfte wordt sinds 2010 in toenemende mate ook in Nederland aangetroffen. De impact van essentaksterfte op het landschap, natuurwaarden en de leefomgeving is groot. Veel essen zijn vatbaar, maar juist de gewone es, die een belangrijke landschappelijke rol speelt in met name het kleigebied van noord en oost Groningen, blijkt zeer gevoelig voor de ziekte.
Wat is essentaksterfte?
De ziekte wordt veroorzaakt door de schimmel vals essenvlieskelkje. De aantasting verloopt in een aantal stadia en begint bij de verkleuring en verwelking van het blad en de bladstengel. Na het afsterven van uiteinden van takken verspreid de schimmel zich verder in de kroon en in de stam. Afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden en de vitaliteit van de boom sterven veel essen uiteindelijk. Ook doordat de essen door de essentaksterfte verzwakt raken en daardoor vatbaar zijn voor andere ziekten en plagen, zoals de honingzwam. De wonden van de afgestorven takken vormen eveneens een kwetsbare invalspoort voor andere ziekten en plagen.
Activiteiten Groninger Bomenwacht
Essentaksterfte is groot probleem voor boombeheerders. Extra inspecties, extra snoeibeurten en bomenkap brengen hoge kosten met zich mee. Kosten die vanuit het reguliere onderhoudsbudget vaak niet kunnen worden gedekt. Het is daarom belangrijk dat maatregelen die getroffen worden goed worden overwogen. De Groninger Bomenwacht voorziet haar deelnemers daarom van kennis en informatie om goede en onderbouwde keuzes te kunnen maken.
Enquête essentaksterfte
In 2017 heeft de Groninger Bomenwacht een enquête onder haar deelnemers gehouden. De Groninger gemeenten is gevraagd naar de omvang en kwaliteit van hun essenbestand. Uit de enquête is gebleken dat met name in de noordelijke gemeenten het bomenbestand voor een groot deel uit es bestaat. In de meeste gemeenten wordt ingeschat dat het ziektepercentage boven de 50% ligt. In enkele gevallen ligt het percentage tussen de 75% en 100% (situatie 2017). De resultaten van de enquête vindt u onder ‘Kennis’.
Actieplan essentaksterfte
Door Landschapsbeheer Groningen is samen met Groninger Bomenwacht een actieplan essentaksterfte opgesteld voor de gemeente Delfzijl. Het actieplan beschrijft wat de essentaksterfte-problematiek betekent voor het bomenbestand in de gemeente Delfzijl, wat de landschappelijke en financiële gevolgen zijn, welke keuzes er aan het treffen van maatregelen ten grondslag liggen en welke kansen essentaksterfte biedt om het bomenbestand in de gemeente Delfzijl te versterken en aantrekkelijk te maken.
Uniforme beoordeling essentaksterfte
Op gezamenlijk initiatief van het Platform Boomspecialisten van Branchevereniging VHG en de Intergemeentelijke Studiegroep Bomen (ISB) is een protocol opgesteld voor de uniforme opname van essentaksterfte (ETS) in stedelijke en landelijke omgevingen. Hiermee komen de organisaties tegemoet aan de grote behoefte bij groenbeheerders, aannemers en adviseurs aan uniforme richtlijnen voor het beoordelen van deze ziekte. Met dit protocol is het mogelijk om alle verzamelde data van een opname te vergelijken en te analyseren met andere beheerders. Het protocol is vindt u onder ‘Kennis’.
Praktijkadvies VBNE
Onder regie van de vereniging van bos- en natuureigenaren (VBNE) hebben terreinbeheerders in Nederland samen gewerkt aan de strategie ‘hoe om te gaan met essentaksterfte’. Ervaringen en voortschrijdend inzicht resulteerden voorjaar 2016 in een Praktijkadvies Essentaksterfte. Het praktijkadvies vindt u onder ‘Kennis’.
Vroege Vogels
Bestuurslid Henk Langeveld mocht in het tv-programma Vroege Vogels uitleg geven over de essentaksterfte en de situatie in de Provincie Groningen. De uitzending is terug te zien via Youtube.com (nov 2016)